Ομιλία του βουλευτή Θεσπρωτίας κ. Χρήστου Κατσούρα σε συζήτηση της ολομέλειας της βουλής για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας με θέμα: «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο συγκεκριμένος αναπτυξιακός νόμος έρχεται σε ένα εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον, μετά από μία παγκόσμια κρίση, που κατέληξε τελικά να χτυπήσει τις πιο εύθραυστες οικονομίες του πλανήτη και της Ευρώπης, με μία Ευρώπη συνολικά ουραγό σε σχέση με τους κύριους ανταγωνιστές της ειδικά σε ζητήματα ανάπτυξης - για παράδειγμα, ποιο ρόλο έχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σήμερα στις αναπτυξιακές προσπάθειες της κάθε χώρας - και με ένα προβληματικό ελληνικό τραπεζικό δανεισμό, που στερεί μηχανισμούς αναχρηματοδότησης από τις πιο ευάλωτες ομάδες, κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αγρότες. Επιτρέψτε μου τρεις εισαγωγικές παρατηρήσεις.
Η πρώτη έχει σχέση με την ίδια την έννοια της ανάπτυξης, όπως ήρθε στο προσκήνιο μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όλοι μιλάμε για ανάπτυξη, αλλά έχω την εντύπωση ότι είναι μία έννοια που δεν είναι πολιτικά ουδέτερη, όπως παρουσιάζεται, και σαφώς δεν είναι μόνο οικονομική.Μια δεύτερη παρατήρηση έχει να κάνει με τις παρεμβάσεις που κάθε αναπτυξιακός νόμος μπορεί να κάνει και με το είδος των επιχειρήσεων που ενισχύει. Πράγματι, η οποιαδήποτε επιλεκτική χρηματοδότηση μπορεί να θεωρηθεί μέρος ενός επενδυτικού σχεδίου, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι μαζί με το ανθρώπινο κεφάλαιο και τις γνώσεις αποτελεί και η ίδια πηγή ανισότητας. Η τρίτη παρατήρηση έχει σχέση με το είδος των επιχειρήσεων που θέλουμε να ενισχύσουμε. Και εδώ θα αναφέρω μια φράση ενός γνωστού ιστορικού και κοινωνιολόγου της Δύσης.
Έλεγε πριν από δεκαετίες: «Είναι γνωστό ότι οι μικρές εταιρείες ήταν πάντα η πηγή της καινοτομίας για την οικονομία, ενώ οι μεγάλες ήταν το locus της εξουσίας της αγοράς και της χειραγώγησης των δυνάμεών της». Νομίζω ότι δεν έχει αλλάξει κάτι από τότε μέχρι τώρα. Οι μικρές βασίζονται περισσότερο στον ανταγωνισμό, ενώ οι μεγάλες στοχεύουν στο να εξουσιάζουν τις αγορές, ενώ κατορθώνουν πάντα να κοινωνικοποιούν τις ζημιές.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ανατρέχοντας σε παλαιότερες προσπάθειες επίσης με μεγάλες προσδοκίες και κοιτώντας τα αποτελέσματά τους δεν ήταν τα αναμενόμενα, χωρίς να είμαστε ισοπεδωτικοί. Μπορεί να υπήρξε μία πρόσκαιρη συμβολή στην οικονομία, αλλά δεν παγίωσαν ένα υγιές επιχειρηματικό και παραγωγικό πρότυπο. Ποσά δεν επανεπενδύθηκαν ή μεταφέρθηκαν σε τομείς που μόνο επιφανειακή συνεισφορά είχαν στην οικονομία. Παραδείγματα έχουμε όλοι να πούμε. Ακόμη περισσότερο, η πλειονότητα των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν ειδικά στην περιφέρεια δεν ήταν θέσεις που θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν το απόθεμα της χώρας σε καταρτισμένο προσωπικό και να δημιουργήσουν έτσι ένα κεφάλαιο τόσο για την εκάστοτε επιχείρηση, αλλά και για το μέλλον της ίδιας της χώρας. Έτσι, υπήρξε ένας εκφυλισμός του εργατικού δυναμικού, καθώς όσοι δεν μπόρεσαν να βρουν μια θέση που θα αξιοποιούσαν τα προσόντα τους απασχολήθηκαν σε άλλες, άσχετες με το αντικείμενό τους, αμειβόμενοι λιγότερο απ’ όσο θα άξιζαν και περιφερόμενοι μεταξύ συμβάσεων, γραφείων ΟΑΕΔ και οδηγήθηκαν σε μια γενικότερη απαξίωση.
Το Υπουργείο πράγματι καταβάλλει μια σημαντική προσπάθεια να κατευθύνει την ανάπτυξη σε τομείς που θα ξεφεύγουν από τα λάθη του παρελθόντος, περιφερειοποιεί το πρόγραμμα της ανάπτυξης και αλλάζει τον τρόπο που θα χορηγούνται οι ενισχύσεις. Στα σχέδια της γενικής επιχειρηματικότητας θέση πλέον έχει η ενίσχυση με φοροαπαλλαγές, όπου δημιουργείται ένα αφορολόγητο αποθεματικό για χρήση στα επόμενα έτη. Ο συγκεκριμένος τρόπος ενίσχυσης γίνεται αποδεκτός κυρίως ως αναγκαίος καθώς δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι. Κατά τη γνώμη μου, ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε πλούτος πρέπει να φορολογείται και να αποδίδεται ένα μέρος του στην κοινωνία που παράγεται. Επιπλέον, είναι πιθανόν αυτός ο τρόπος να δημιουργήσει άλλες ανισότητες, καθώς θα ενισχύει μόνο πολύ μεγάλες επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις με επαρκή ρευστότητα. Θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον αν αυτό το κίνητρο δινόταν στοχευμένα για ενισχύσεις μόνο στην περιφέρεια για παράδειγμα ή μόνο σε ακριτικούς νομούς, έτσι ώστε να αλλάξουμε ένα πρότυπο που δημιουργείται από ένα κράτος βαθιά αθηνοκεντρικό. Οι άμεσες ενισχύσεις με τη μορφή κεφαλαίου από το κράτος χορηγούνται για τις κατηγορίες επενδυτικών σχεδίων τεχνολογικής ανάπτυξης και της περιφερειακής συνοχής. Ο τρόπος της επιδότησης με χρηματοδοτική μίσθωση από το δημόσιο αποτελεί έναν σύγχρονο τρόπο ενίσχυσης.
Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει και για τα επενδυτικά σχέδια που αφορούν την επιχειρηματικότητα των νέων και των επενδυτικών σχεδίων συνέργειας και δικτύωσης. Σε αυτές τις κατηγορίες δίνονται περισσότερες δυνατότητες και ευκολίες, καθώς μπορούν να αποδώσουν μεγαλύτερα οφέλη. Ειδικά οι ενισχύσεις συνέργειας και δικτύωσης είναι μια σημαντική παρέμβαση. Ενισχύουν τη συνεργατικότητα και τη δημιουργία δικτύων που μοιράζονται γνώση και υπηρεσίες, αναγκαία –νομίζω- προϋπόθεση σήμερα για την επιβίωση ιδίως των μικρών επιχειρήσεων, ενώ ιστορικά προηγούμενα σε περιφέρειες της Ευρώπης έδειξαν ότι τα δίκτυα αυτά και ποιότητα κατοχύρωσαν και ανθεκτικότητα επέδειξαν σε διάφορες κρίσεις. Όμως, δεν ξέρω αν αρκεί ένας νόμος για την ενίσχυση αυτού του είδους της περιφερειακής οικονομίας. Χρειάζεται μια καμπάνια ανά την ελληνική επικράτεια; Χρειάζονται νέες δομές; Για παράδειγμα, χρειάζονται κέντρα εξυπηρέτησης επενδυτών ανά περιφέρεια;
Δύο επιπλέον παρατηρήσεις. Ο έλεγχος όλης της διαδικασίας ουσιαστικά από μία υπηρεσία του Υπουργείου ενέχει τον κίνδυνο της γραφειοκρατίας και, δεύτερον, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι σωστό σε σχέση με τις μεγάλες, το ύψος της επένδυσης σε κάθε κατηγορία θα μπορούσε να είναι διαφορετικό. Για παράδειγμα, το ένα εκατομμύριο ευρώ για μεγάλες επιχειρήσεις δεν έχει την ίδια βαρύτητα με τις διακόσιες χιλιάδες για τις πολύ μικρές. Η απόκλιση είναι πολύ μικρή και ευνοεί προφανώς τις μεγάλες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ειδικά σήμερα απαιτούνται τομές στο ευρύτερο περιβάλλον, ώστε να μπορέσει το επιχειρείν να βρει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί παράλληλα με τις δημοκρατικές δομές μιας κοινωνίας. Μικρότερη γραφειοκρατία, σταθερό φορολογικό σύστημα χωρίς περαιώσεις και επαναπεραιώσεις, διαφάνεια. Ο τρόπος και η αποτελεσματικότητα συνολικότερα των πολιτικών που θα επιλέξουμε ώστε να βοηθήσουμε να ευδοκιμήσει αυτό το υγιές επιχειρείν στη χώρα θα αναδείξει και πόσο είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε αντιλήψεις και νοοτροπίες που μας έφτασαν στο σημείο που είμαστε σήμερα.
Σας ευχαριστώ
