Ομιλία του βουλευτή Θεσπρωτίας κ. Χρήστου Κατσούρα στα πλαίσια της συζήτησης του σχεδίου νόμου με θέμα: «Ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/115ΕΚ «σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη-μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και λοιπές διατάξεις».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε ότι ο 20ος αιώνας αποτέλεσε τον αιώνα των μεγάλων αντιθέσεων: Παγκόσμιοι πόλεμοι και κοινωνίες των εθνών. Τεχνολογική πρόοδος και φυσικές καταστροφές. Εμφύλιες συρράξεις, εθνοκαθάρσεις, αλλά και τεράστια ανισότητα ανά τον πλανήτη. Προς το τέλος του σηματοδότησε την έναρξη μιας εποχής διεθνούς αστάθειας που νομίζω δεν έχει ακόμη τελειώσει. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της αστάθειας είναι και μία πρωτοφανής, παγκόσμια, διασυνοριακή κινητικότητα.Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τον τρίτο κόσμο και τις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης εγκαταλείπουν τις χώρες τους για καλύτερες ευρωπαϊκές ημέρες. Η ανισότητα ανά τον πλανήτη και η κινητικότητα αυτή επηρέασε τον πολιτικό λόγο σε όλη την Ευρώπη και έδωσε το έναυσμα για να οργανωθούν διάφοροι λαϊκισμοί είτε από δεξιά, ότι για όλα φταίνε οι ξένοι και το μόνο που μπορούμε είναι να τους θεωρούμε συμπληρωματική εργατική δύναμη ή σαν εμπόδιο για να κάνουμε αυτό που πρέπει, είτε και από αριστερά, ότι για όλα φταίνε μόνο οι πλούσιοι, υποβαθμίζοντας άλλα ζητήματα όπως τις εθνικές πραγματικότητες. Η χώρα μας βρέθηκε στο κέντρο ενός κυκλώνα και ιστορικά συνδεδεμένη με την αποδημία έγινε χώρα υποδοχής μεταναστών.
Επιτρέψτε μου να τονίσω ότι κατά τη γνώμη μου υπήρχε μία συλλογική αξιοπρεπή στάση σε αυτή τη χώρα απέναντι στο πρόβλημα που βίωνε για πρώτη φορά. Μπορεί να υπήρξε μία φυσική αντίδραση, ένας φόβος, μία δύσπιστη συμπεριφορά απέναντι στο διαφορετικό που παρεμβαίνει απροσδόκητα στη ζωή μας, όμως πραγματικά ελληνική ρατσιστική ιδεολογία δεν υπάρχει. Αντίθετα, ίσως η παράδοσή μας επέβαλε συμπεριφορές που δεν υπήρξαν σε άλλα κράτη με πολύ μικρότερα προβλήματα. Επίσης, δε βραχυκυκλωθήκαμε σαν ελληνική πολιτεία στο φόβο που συχνά κυριαρχεί και στη ζωή, αλλά και στην πολιτική γύρω από τις επιπτώσεις της μετανάστευσης στα κράτη υποδοχής. Δεν ξεχάσαμε ότι η κινητήρια δύναμη του φαινομένου είναι η ανάγκη του ανθρώπου να ζήσει καλύτερα. Είναι αυτή η ανάγκη που τον οδηγεί να αναζητήσει νέους δρόμους προς κοινωνίες καλύτερες με βάση όχι κριτήρια γονιδιακά ή φυλετικά, αλλά το επίπεδο οργάνωσής τους.
Και νομίζω αναγνωρίσαμε ότι αυτή η μετακίνηση πιέζει συχνά και σε εκδημοκρατισμό των κοινωνιών, αφού αναδεικνύει και άλλα προβλήματα. Και μέρος αυτού του εκδημοκρατισμού αποτελεί και η κοινωνική ένταξη των μεταναστών στον τόπο διαμονής τους με την άρση διαφόρων αποκλεισμών. Έτσι, επιλέξαμε το δρόμο ενός σύγχρονου και αξιοπρεπούς μηχανισμού πολιτογράφησης για ανθρώπους που επί μακρόν διαμένουν στη χώρα μας, έχουν φτιάξει οικογένειες και τα παιδιά τους μεγαλώνουν εδώ, κάτι που ταιριάζει σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου που προστατεύει την κοινωνική συνοχή.
Από την άλλη, όμως, μεριά οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Η βαθειά οικονομική κρίση που υπάρχει, αλλά και η έξαρση του φαινομένου σ’ ένα κράτος ή σ’ έναν τόπο δημιουργεί μεγάλα προβλήματα, μεγάλα προβλήματα που χτυπούν δύο πράγματα. Το πρώτο πράγμα είναι ότι χτυπά τους ίδιους τους νόμιμους μετανάστες που διαμένουν στη χώρα και οι οποίοι, εάν δεν κάνουμε τίποτε, θα είναι οι πρώτοι που θα κινδυνεύσουν να υποστούν τις συνέπειες. Το δεύτερο πράγμα είναι ότι νομίζω ότι με ειλικρίνεια καταλαβαίνουμε όλοι μας ότι η έκρηξη της παράνομης μετανάστευσης για εμάς ειδικά σ’ αυτόν τον τόπο είναι ένα μείζον θέμα εθνικής ασφάλειας και επιβίωσης. Δεν είμαστε μόνοι στον κόσμο που ζούμε, εκτός και αν πιστεύουμε ότι είναι εφικτή σήμερα η «κοσμόπολη» που οραματίζονταν οι στωικοί, πράγμα που είναι ατοπικό, ουτοπικό, αλλά και επικίνδυνο.
Και δεν καταλαβαίνω επίσης γιατί πρέπει να χλευάζεται μία πατριωτική αγωνία που εκφράζεται για το μέλλον της χώρας από κάποιους. Αλήθεια, ποια δημοκρατική κυβέρνηση στην Ευρώπη τολμά να υποστηρίξει σήμερα την ελεύθερη διεθνή μετακίνηση της εργατικής δύναμης; Ή ποια κυβέρνηση μπορεί να συμφωνήσει με το να μην έχει δυνατότητα να ελέγξει το τι συμβαίνει στο έδαφός της; Ή ακόμη ποιοι μπορούν να πάρουν την ευθύνη αυτός ο τόπος να γίνει ένας τόπος άναρχης εναπόθεσης της κάθε μορφής δυστυχίας του πλανήτη χωρίς τη δυνατότητα διαχείρισής της; Ή να κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε για τα κάθε μορφής συμφέροντα που εξυπηρετούνται από αυτό, είτε είναι δίκτυα κυκλωμάτων είτε εκφράζουν άλλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής γειτονικών χωρών;
Έχουμε ένα χρέος που δεν μπορούμε να το ξεχνάμε και ένα εθνικό ζήτημα δεν μπορεί να αγνοηθεί. Απαιτούνται άμεσα πρακτικές λύσεις. Αυτονόητα δεν υπάρχει πολιτική δράση αόριστα, χωρίς σύνορα, χωρίς έδαφος προσδιορισμένο σε σχέση με άλλα εδάφη. Γι’ αυτό οφείλουμε πέρα από τις παρεμβάσεις μας σε διεθνές επίπεδο να δράσουμε και εντός των τειχών. Άλλωστε, όπως εύστοχα λένε πολλοί, μπορεί κανείς να νοιώθει βαθειά κοσμοπολίτης, ποτέ όμως δεν είναι πολίτης ενός κόσμου αόριστα.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο προφανώς έχουμε να κάνουμε και εκεί πολλά. Για παράδειγμα, ας αναγνωρίσει η Ευρώπη, έστω και καθυστερημένα, το πρόβλημα ως ευρωπαϊκό. Ας συμβάλει επίσης στη μείωση της σύγκρουσης, αυτό που εμφανίζεται σαν σύγκρουση πολιτισμών, αλλά που ταυτόχρονα είναι και μια οικονομική σύγκρουση Ανατολής-Δύσης, μια σύγκρουση που υποβόσκει και που βοηθά στο να γιγαντώνεται το πρόβλημα. Ας συμβάλει σ' αυτό με το να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις χώρες όπου επεμβαίνει.
Τέλος, επιτρέψτε μου ένα σχόλιο για τον περίφημο φράχτη στον Έβρο. Πραγματικά εκπλήσσομαι με μια πολιτική υποκρισία που υπάρχει. Πραγματικά είμαστε όλοι ενάντια σε διάφορα τείχη, αλλά αποδεχόμαστε τους φράχτες προς τη Δύση στην Ηγουμενίτσα, στην Πάτρα και δεν αποδεχόμαστε τους φράχτες προς την Ανατολή, που είναι και τα σύνορα της Ευρώπης προς την Τουρκία. Πέρα από την όποια αποτελεσματικότητα θα έχει και αυτό θα κριθεί στο μέλλον, ξεχνούμε ότι θα έχει και μια συμβολική σημασία και δίνεται ένα μήνυμα προς πολλές κατευθύνσεις. Αν θέλουμε την ελεύθερη διακίνηση μεταναστών, ας το πούμε ευθέως. Αν θέλουμε να παραμείνει η κατάσταση ως έχει, ας το πούμε επίσης. Αλλά είναι μια κατάσταση που προσβάλλει όλους μας.
Και πέρα από όλα τα άλλα, η σημερινή κατάσταση δεν βλέπει στους άλλους την ανθρώπινη υπόστασή τους. Ας έρθει κάποιος στην Ηγουμενίτσα να δει ξένους να ψάχνουν στους κάδους των σκουπιδιών για τροφή, ας έρθει να τους δει να ψάχνουν να βρουν απεγνωσμένα ένα χώρο να πλυθούν ή ας τους δει να οδηγούνται σε άγριες συγκρούσεις, όπως σήμερα, μεταξύ τους για το ποιος έχει το πάνω χέρι σε όλο αυτό το κύκλωμα. Ας δει όμως και τους δημότες μιας πόλης να μην μπορούν να επισκεφθούν τις περιουσίες τους. Ας μην ποινικοποιήσουμε την περιουσία. Ας τους δει να φοβούνται να κυκλοφορήσουν στις γειτονιές και στα σπίτια τους. Να δει, βέβαια, και την άλλη πλευρά του λόφου, που συχνά την ξεχνάμε. Να δει εκείνους που βοηθούν όλους αυτούς τους κατατρεγμένους, προσφέροντάς τους υπηρεσίες. Είναι, βέβαια, γνωστοί στις τοπικές κοινωνίες και αξιέπαινοι. Μόνο που το έργο τους θα έπρεπε να το κάνουν οργανωμένα η ελληνική κοινωνία και πολιτεία.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο προσπαθεί να βάλει μια τάξη σε μια σειρά από ζητήματα, από την πολιτική ασύλου έως τον περιορισμό ενός προβλήματος, πριν δημιουργήσει άλλα πολύ μεγαλύτερα. Νομίζω ότι έχουμε ήδη καθυστερήσει αρκετά.
Σας ευχαριστώ
